درسنامه فصل اول علوم هفتم
تفکر و تجربی
تصویرهای زیر تنها گشه ای از موفقیت ها و نوآوری های متخصصان کشورمان ایران است. آیا تا کنون از خود پرسیده اید این پیشرفت ها چگونه به دست آمده اند؟
متخصصان علوم تجربی با بهره گیری از تفکر، تجربه و به کارگیری مهارت های گوناگون، برای مسائل مختلف زندگی، پاسخ مناسبی پیدا می کنند.
علم تجربی چیست؟
پاسخهای دانشآموزان به این سؤال که: «علم تجربی چیست؟»
کشف محیط اطراف
علم تجربی به کارگیری حواس پنجگانه برای آشنایی با چیزهای اطراف ماست.
نوآوری و راهکار
علم تجربی روشی برای حل بسیاری از مسئلههای زندگی ماست.
تحقیق و عمل
علم تجربی کارهایی است که در آزمایشگاه انجام میشود.
بصیرت و تأمل
علم تجربی فرصتی برای تفکر دربارۀ نعمتهای خداوند است.
علم و کنجکاوی
ورود به آزمایشگاه
معلم: دانش آموزان عزیز، امروز به آزمایشگاه می رویم و درس علوم را در آزمایشگاه یاد می گیریم.
دانش آموزان هنگام ورود به آزمایشگاه می بینند روی میز کار هر گروه مواد زیر و تعدادی وسیله انجام آزمایش چیده شده است.
مواد موجود روی میز کار
فرآیند علمی: پرسش و پیشبینی
معلم: بارها دیده اید که برخی از مواد مانند شکر در آب حل می شوند و برخی از مواد مانند خرده های شیشه در آب حل نمی شوند.
پرسش مطرح شده توسط دانشآموزان:
آیا همه این مواد در آب حل میشوند؟
معلم: سؤال کردن و تلاش برای یافتن پاسخ، از مراحل مهم در یادگیری علم تجربی است. ابتدا پیش بینی گروه خود را یادداشت و سپس با طراحی و انجام آزمایش و بررسی نتایج آن درستی یا نادرستی پیش بینی خود را بررسی کنید.
شبیهسازی آزمایش انحلالپذیری مواد در آب
آزمایش صفحه ۴ علوم هفتم: بررسی موادی که در آب حل میشوند و موادی که حل نمیشوند.
هشدار ایمنی: هنگام استفاده از **جوهر نمک** (اسید هیدروکلریک) و **گوگرد** در آزمایش واقعی، استفاده از دستکش، محافظ چشم و پوست الزامی است. این مواد شیمیایی خطرناک هستند.
۷ بشر آماده با ۵۰ میلیلیتر آب
جدول ثبت مشاهدات (گام ۶ آزمایش)
| شماره بشر | ماده افزوده شده | مشاهده پس از هم زدن (انحلال؟) | نتیجه (حل شد / حل نشد) |
|---|
توضیح علمی
پدیده انحلال (Solubility) به این معنی است که ذرات یک ماده (حلشونده) بهطور یکنواخت در ذرات ماده دیگر (حلال، که در اینجا آب است) پخش شوند و یک مخلوط یکنواخت (همگن) تشکیل دهند که به آن **محلول** میگویند.
- **حلشدنی (Soluble):** موادی مانند نمک و اتانول در آب حل میشوند و محلول شفافی ایجاد میکنند (مانند بشر ۱ و ۵).
- **حلنشدنی (Insoluble - جامد):** موادی مانند براده آهن و گوگرد در آب پخش نمیشوند و به مرور تهنشین شده یا به صورت ذرات معلق باقی میمانند (مانند بشر ۲ و ۷).
- **حلنشدنی (Immiscible - مایع):** مایعاتی مانند روغن در آب حل نمیشوند و به دلیل اختلاف چگالی، روی آب یک لایه مجزا تشکیل میدهند (مانند بشر ۶).
آیا می دانید
جابربن حیان، دانشمند مسلمان و از شاگردان اما صادق (ع) بوده و در سال 194 – 100 هجری شمسی می ریسته است. او همواره بر اجرای هدفمند و نظام دار فعالیت های تجربی تأکید داشت.
مراحل حل مسئله به روش علمی
مشاهده
به جمع آوری اطلاعات با استفاده از حواس پنج گانه، مشاهده می گوییم.
طرح سوال
با مشاهده جهان پیرامون، پرسش هایی در ذهن مان شکل می گیرد.
پیش بینی یا فرضیه سازی
به راه حل یا پاسخ های احتمالی به پرسش در مرحلۀ قبل بر مبنای مشاهده فرضیه می گوییم که باید قابل آزمایش باشد.
آزمایش فرضیه
برای بررسی درستی یا نادرستی فرضیه، آزمایش هایی می توانیم انجام دهیم.
تحلیل داده ها، نتیجه گیری (ارائۀ نظریه)
فرضیه ای که درستی آن با انجام آزمایش های مختلف، به اثبات رسیده باشد نظریه نام دارد.
علم در عمل: دنیای فناوری
تبدیل دانش به راهکارهای زندگی
✨ فناوری چیست؟
به تبدیل علم به عمل فناوری میگوییم.
💡 نمونههایی از تبدیل دانش علمی به عمل
ساخت خودرو، رایانه، تلفن، نیروگاه هستهای، دارو و ...
🎯 پاسخگویی به نیازهای زندگی
نتیجه تلاش دانشمندان با تبدیل علم به فرآوردههای مناسب: پاسخگویی به نیازهای زندگی
مثالها:
• اختراع تلفن برای ارتباط از راه دور توسط انسانها با هم
• ساخت خودرو و هواپیما برای جابهجایی مسافران با سرعت بیشتر در زمان کوتاهتر
⚖️ دو روی سکهی فناوری
اغلب فناوریها در کنار فایدهها، عیبهایی هم دارند.
✅ فایده (مثال: اختراع خودرو)
جابهجایی راحتتر و سریعتر مسافران.
❌ زیان
آلودگی هوا با استفاده از سوختهای فسیلی.
شاخه های اصلی علوم
نگاهی اجمالی به جهانهای مختلف دانش
فیزیک
علم مطالعهٔ حرکت، نیرو، انرژی و اثرات آنها بر ماده.
علم ماده و انرژیشیمی
علم مطالعهٔ مواد، خواص و کاربردهای آنها.
ساختار و واکنشهازیست شناسی
علم مطالعهٔ موجودات زنده، ساختمان بدن و کار آنها.
حیات و تکاملزمین شناسی
علم مطالعهٔ سیارهٔ زمین، منظومهٔ شمسی و سایر اجرام آسمانی، خصوصیات و ساختمان آن.
سیاره و کیهاننکته مهم: همکاری بین رشتهای
موفقیت و پیشرفت سریع علم و فناوری نتیجۀ فعالیت مشترک دانشمندان این شاخهها و متخصصان دیگر است.
مثال: تولید سوخت هستهای.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.