درسنامه فارسی هشتم درس اول

درسنامه فارسی هشتم درس اول + آزمون آنلاین

آموزش کامل درس اول فارسی هشتم – پیش از اینها

پاسخ کامل تمامی تمرین ها و فعالیت های درس اول فارسی هشتم در کلاس درس

درسنامه فارسی هشتم درس اول

ستایش

ای نام نکوی تو، سردفتر دیوان ها                                                  وی طلعتِ روی تو، زینت دهِ عنوان ها

معنی : ای خدایی که نام زیبای تو، سرآغاز همۀ کتاب هاست؛ و ای خدایی که سیمای روشن تو، زینت بخش هر عنوان و آغازی است.

پیش از اینها

حکایت

درسنامه فارسی هشتم درس اول

*** فایل صوتی شعر ستایش – به نام خدایی که جان آفرید ***

معنی : به نام خداوندی که جان را در وجود موجودات قرار داد و خداوند حکیمی (دانشمند) که توانایی سخن گفتن را در زبان انسان ها قرار داده است.

معنی : خداوندی که بخشنده و یاریگر است. خداوندی بخشاینده ای که از اشتباهات بنده گان می گذرد و عذرخواهی آنان را می پذیرد.

“بخشنده” کسی است که نعمت های زیادی را می بخشد و هدیه می دهد. 

“بخشاینده” کسی است که از خطا و گناه دیگری می گذرد و او را می بخشد.

معنی : همه چیز و همه کَس، از جمله انسان و پرندگان و مورچه و مگس و … مطیع و فرمانبردار دستور خداوند هستند.

معنی : خداوند بر سر هر کسی که بخواهد تاج خوشبختی می گذارد و هر کسی را که بخواهد از تخت قدرت به خاک می رساند (خوشبختی و قدرت و ذلّت و خواری در دست خداست.)

معنی : خداوند آتش نمرود را برای ابراهیم تبدیل به گلستان می کند و عده ای را از آب دریای نیل به سمت آتش (دوزخ) می برد.

معنی : همه بزگان، در برابر مهربانی و بزرگی خداوند، فکر بزرگ بودن را از سر بیرون کرده اند. (اظهار کوچکی می کنند)

معنی : همه جهانیان نسبت به خداوندی او یک نظر هستند و همگی از درک ذات او ناتوان اند.

معنی : بشر (انسان) نتوانست به کل بزرگی خداوند پی ببرد و چشم نتوانست همه زیبایی او را ببیند.

معنی : اگر در دل خودت اندیشه کنی و به خودشناسی برسی، به تدریج (کم کم) دلت پاک و روشن می شود.

معنی : ای سعدی، غیرممکن است کسی از راهی به جز پیروی از پیامبر خدا (ص) به پاکی دل دست یابد. (راه پاکی دل فقط از طریق پیروی از حضرت محمد (ص) است)

بوستان سعدی

چشم دل باز کن که جان بینی                                         آنچه نادیدنی است آن بینی

معنی : با چشم دل (شعور و آگاهی) به اطراف خود نگاه کن تا حقیقت هستی را ببینی و آنچه با چشم معمولی قابل دیدن نیست، ببینی و درک کنی.

*** فایل صوتی شعر پیش از اینها ***

معنی : قبلاً (در گذشته) فکر می کردم که خدا خانه ای در میان ابرها دارد.

معنی : مانند قصر پادشاه قصّه ها، آجرهای خانه اش از الماس و طلاست.

معنی : پایه های برجش از عاج و بلور است و خودش با غرور روی تختی شاهانه نشسته است.

معنی : ماه در واقع برق کوچکی (بازتاب نور کوچکی) از تاج خداست و ستاره ها، در واقع پولک های تاج خداوند هستند.

معنی : فکر می کردم که رعد و برق صدای خندۀ خداست و سیل و طوفان، همان فریاد پرخروش و بلند خداست.

معنی : هیچ کس جای او را نمی داند و هیچ کس اجازه ندارد به حضور او رفته و او را ببیند.

معنی : آن خدایی که من فکر می کردم، بی رحم و خشمگین بود و خانه اش در آسمان و دور از زمین قرار داشت.

معنی : آن خدایی که من تصور می کردم وجود داشت، اما در بین ما انسان ها نبود. او در ذهن من، موجودی مهربان و ساده و زیبا نبود.

معنی : در دل خدایی که در ذهن من بود دوستی و محبت جایی نداشت و مهربانی برای او هیچ معنا و مفهومی نداشت.

معنی : هر چه از دیگران، در مورد خودم، خدا، زمین، آسمان و ابرها می پرسیدم …

معنی : همه زود می گفتند: «این، کار خداست و جست و جو کردن در مورد کارهای خدا کاری اشتباه است»

معنی : به دلیل ترس و وحشت از خشم خدا، نماز می خواندم و دعا می کردم.

معنی : قبل از اینها (در گذشته) در فکر خود از خدا دلگیر و ناراحت بودم و این گونه تصورها در ذهنم بود.

معنی : تا اینکه یک شب دست در دست پدر (همراه پدر)، به قصد یک سفر حرکت کردیم.

معنی : در میانه راه، در یک روستا، خانه ای خوب و آشنا دیدیم.

معنی : زود از پدرم پرسیدم: «پدر اینجا کجاست؟» پدر پاسخ داد: « اینجا خانۀ خوب خداست»

معنی : پدرم گفت: «در اینجا می توان یک لحظه ماند و در گوشه ای خلوت، نمازی ساده و بی ریا خواند.

معنی : در اینجا می توان با وضو گرفتن دست و روی خود را تازه و شاداب کرد و با دل خود گفت و گوی جدیدی را شروع کرد.»

معنی : به او گفتم: «پس خانه این خدای خشمگین، اینجا روی زمین است؟»

معنی : پدرم گفتم: «بله! خانۀ خدا ساده و بی ریاست. فرش های آن خانه از گلیم و حصیر است.(همه چیز در این خانه بی ریاست)

معنی : خداوند، مهربان و ساده و بی کینه است. او مانند نوری در دل آیینه، نورانی است.

معنی : خشمگین شدن و دشمنی کردن از عادت های خدا نیست. نام او نور (از نام های خدا) و نشانه اش روشنی است. (روشنایی نشان وجود خداست)

معنی : تازه فهمیدم: خدای من همین خدای مهربان و آشناست.

معنی : این خدا دوست من است، دوستی که از خود من به من و از رگ گردن به من نزدیک تر است. (اشاره به آیۀ 16 سوره مبارکه ق، نَحنُ أقرَبُ إلَیهِ مِن حَیلِ الوَریدِ)

معنی : می توان از این به بعد، با این خدا به شکلی پاک و بی ریا دوست باشم.

به قول پرستو، قیصر امین پور

*** فایل صوتی حکایت به خدا چه بگویم؟ ***

درسنامه فارسی هشتم درس اول

1. شاعر در مصراع «اینجا خانۀ خوب خداست» به چه نکته ای اشاره دارد؟ به این نکته اشاره دارد که مساجد مانند خانه خداوند هستند که می توانیم در آنجا به خداوند نزدیک تر شده و با او راز و نیاز کنیم.

2. درک و دریافت خود را از مصرع «نام او نور و نشانش روشنی» بیان کنید.  نور از نام های خداوند است و روشنی ویژگی ذاتی اوست. منظور این است که وجود خداوند سراسر نور است و در وجود او از تاریکی خبری نیست.

3. چه راه هایی برای شناخت خداوند هستی وجود دارد؟ بهترین راه شناخت خداوند، شناخت او از طریق موجودات است. زیبایی، پیچیدگی، مهربانی، خشم و … موجودات، نشانه نشانۀ زیبایی، پیچیدگی، مهربانی، خشم و … خداوند است. زیرا هر موجودی در واقع نشانه ای از وجود خداوند است.

4. با توجه به شعر، مهم ترین ویژگی دوستی با خدا را چه می دانید؟ خدا دوستی است که از خود انسان به او نزدیک تر است.

درسنامه فارسی هشتم درس اول

در سال گذشته با مفهوم زبان و ادبیات و تفاوت آن ها آشنا شدیم.

هر گاه بخواهیم مقصود خود را بیان کنیم، از «زبان» استفاده می کنیم. امّا وقتی بخواهیم همان مقصود و منظور را زیباتر و تأثیرگذارتر بگوییم، از «ادبیات» بهره می گیریم.

واژه ها و جمله ها، عناصر تشکیل دهندۀ زبان هستند و ساختار آن را می سازند. برای درک بهتر هر اثر باید به ساختار و محتوای آن توجه کرد.به مثال زیر توجه کنید.

یک لیوان را در نظر بگیرید که شیشه ای بوده و در آن شربت آلبالو وجود دارد.

حالا با هم مشخصات چیزهایی که می بینیم را بررسی کنیم.

ظاهر لیوان : شکل و حالت آن، جنس لیوان، رنگ آن و …

درون لیوان : شربت آلبالو

همان طور که دیدید ما مشخصات ظاهری و باطنی لیوان را از هم جدا کردیم؛ بخش هایی که دیده می شوند؛ به ساختار لیوان و بخشی که درون لیوان است، یعنی شربت آلبالو، به محتوای آن مربوط است.

خب!

می خواهیم بگوییم متن ها و نوشته ها هم، ساختار و محتوا دارند.

ساختار و ظاهر متن، یعنی چیزه

ایی که از متن می بینیم؛ مانند :

شکل متن، شعر یا نثر بودن، قالب شعر، زبان متن، سختی یا سادگی واژه های متن و …

محتوا و درون مایۀ متن، یعنی مفهوم کلی متن؛ مانند:

موضوع و مفهوم متن، آموزنده بودن، حماسی بودن، عاطفی بودن و …

درسنامه فارسی هشتم درس اول

طلعت – مُتّفق – الهیتش – کُنه – بصر – تأمّل – مُحال – قصر – قصّه – خشت – عاج – غرور – رعد و برق – طنین – طوفان – نعره – توفنده – حضور – معنا – خطا –  پرس و جو – نیّت – دلگیر – خاطر – ذهن – تصویر – قصد – لحظه – وضو – گلیم – بوریا – عادت – سراغ – 

1. دربارۀ زمینۀ فکری شعر «ستایش» در گروه ها گفت و گو کنید. زمینه فکری این شعر، ستایش خداوند است. در آن صفت ها و عظمت خدا و همچنین معجزه برخی از پیامبران ذکر شده شده است. این ابیات برگزفته از آیات قرآن است.

2. دربارۀ ارتباط مفهوم آیۀ زیر با متن درس پس از تأمّل و تفکر، گفت و گو کنید.

«ما از رگِ گرن به شما نزدیک تریم.» (سورۀ «ق»، آیۀ 16)

خدا از همه چیز و همه کس به ما نزدیک تر است. در همه جا حضور دارد و همیشه با ماست.

درسنامه فارسی هشتم درس اول

1. از متن «ستایش» و «درس اول» واژه هایی بیابید که در آنها یکی از حروف «د، ز، ض، ظ» به کار رفته باشد.

زبان، پوزش پذیر، همه چیز، بزرگی، جز، حضور، زمین، زیبا، زود، نماز، ذهن، لحظه، وضو، تازه، نزدیک

2. جدول زیر را کامل کنید.

3. ردیف و قافیه را در بیت هشتم و هجدهم شعر «پیش از اینها» مشخّص کنید.

بیت 8 : قافیه : ما و زیبا  /  ردیف : نبود و نبود

بیت 18 : قافیه : دست و رویی و گفت و گویی  /  ردیف : تازه کرد و تازه کرد

4. سعدی در بیت زیر، به کدام داستان های دینی اشاره دارد؟

«گلستان کند آتشی بر خلیل                    گروهی بر آتش بَرَد ز آب نیل»

مصرع اول اشاره دارد به داستان حضرت ابراهیم(ع) که نمرود (پادشاه ستمگر زمان) وی ر ادر آتش انداخت، تا به او ثابت کند که خدایی که ابراهیم (ع) از آن سخن می گوید، وجود ندارد؛ امّا آتش به فرمان خدا تبدیل به گلستان شد و حضرت ابراهیم (ع) نجات یافت.

مصرع دوم اشاره دارد به داستان حضرت موسی (ع) که با قوم خود در حال فرار از دست فرعون بودند و فرعونیان در پی آنها. موسی (ع) به فرمان خدا توانست با عصایش رود نیل را بشکافد و با قومش از آن عبور کند، امّا وقتی فرعون و لشکرش به دنبال آنها وارد نیل شدند؛ غرق شدند.

نکته بسیار مهم

در زبان فارسی، بعضی حروف، مانند «ذ، ز، ض، ظ» تلفّظ (آواهای) یکسان دارند امّا شکل نوشتاری آنها متفاوت است؛ با دقت در معنا، به املای این گونه واژه ها توجه کنید.

مثال : واژه لذیذ که می تواند با یک تلفّظ یکسان، شکل های نوشتاری (املای) متفاوت داشته باشد.

لذیز، لذیض، لذیظ

لزیز، لزیذ، لزیض، لزیظ

لضیذ، لضیز، لضیض، لضیظ

لظیذ، لظیز، لظیض، لظیظ

درسنامه فارسی هشتم درس اول

سخنی با شما دانش آموز عزیز

لطفاً پس از مطالعۀ کامل درسنامه، در صورتی که مطالب ارائه شده را مفید می دانید و توانسته اید از آن استفاده کنید نظر خود را برای ما ارسال کنید.

یا چنانچه نقدی در این باره دارید ؛ با ما در میان بگذارید.